برگزاری نمایشگاه کتاب و وضعیت ناجور مطالعه در افغانستان
اسفندیار
همزمان با فرا رسیدن فصل بهار و در ماه مبارک رمضان ریاست کتب بیهقی یک نمایشگاه سه روزه کتاب را با اشتراک دهها ناشر و کتابفروش در مرکز شهر کابل برای سه روز برگزار کرد و هزاران جلد کتاب را به نمایش گذاشتند.
مسوولین این نمایشگاه هدف از برگزاری آن را تقویت فرهنگ مطالعه در میان شهروندان عنوان کرده میگویند تلاش دارند تا از این طریق برای یک جامعه آگاه بستر سازی شود؛ راهی که به گفته آگاهان دشوار و پر خم و پیچ است. چرا که از سالها به اینسو تلاشهای بی فرجامی از سوی نهادهای مختلف در خصوص همگانی سازی مطالعه و تقویت بنههای آموزش و پرورش صورت گرفت، اما آنچه که در این زمینه تا هنوزهم مایه نگرانی بوده سرامد پایین مطالعه در میان مردم، توده ها و به ویژه نسل جوان است.
با این حال عبدالعلیم څو نواک مفتی زاده رئیس انتشارات کتب بیهقی میگوید که مردم به تعلیم و تحصیل نیاز دارند بدون آن نمی توان به جلو رفت؛ چون تعلیم و تحصیل مانند خون به انسان حیاتی است. با این حال هدف ما از برگزاری نمایشگاهها و سایر سهولتهای دسترسی به کتاب این است تا فرهنگ مطالعه را ترویج دهیم و از هر راه ممکن این اهداف خویش را دنبال میکنیم.
وی افزود، ما در سال پیشرو سه نوع نمایشگاه روی دست داریم؛ ولایتی، در مرکز و یکی هم بین المللی که از دوازده کشور در کابل دعوت خواهد شد تا در نمایشگاه کتاب شرکت کنند.
به بیان آقای مفتی زاده، این نمایشگاه محدود به کتابهای مشخص نبود و جز کتابهای مخالف شعایر اسلامی و کشوری عناوین مختلف را در بر میگرفت و به نمایش گذاشته شد. نماینده های نزدیک به نود ناشر در این برنامه اشتراک کرده بود و بیش از یک میلیون کتاب به فروش رسیده و در سه روز هزاران تن بازدید کننده داشتیم. نمایشگاه های بعدی ما انتقالی خواهد بود و در نقاط مختلف شهر برگزار خواهد شد.
آقای مفتی زاده گفت که هم زمان با برگزاری این نمایشگاه و فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، ما یک قران شریف به چاپ رساندیم که هم خطاط آن افغانی است و هم در مطبعه افغانی به چاپ رسیده که این کار سبب میشود تا ما دیگر از کشورهای همسایه وارد نکنیم و همینجا چاپ کنیم و در اختیار مردم قرار دهیم.
وی از جوانان خواست تا به مطالعه رجوع کنند و همینگونه از نویسندهها و ناشران تقاضا کرد تا بیشتر کتابهای مفید با عناوین مختلف بنویسند و ترجمه کنند.
در عین حال رییس انتشارات کتب بیهقی گفت که ما با وزارت مالیه صحبت کردیم و تخفیف خوبی درقسمت مالیه و تاکس برای کتابفروشان و ناشران گرفتیم و در کنار آن حکومت امارت اسلامی در تلاش است تا یک مارکیت ناشران و کتابفروشان را ایجاد کند تا سهولت هرچه بیشتر در کار کتابفروشان و ناشران به وجود آید.
زاهد علی مومند استاد پوهنتون طبی کابل که یکی از بازدید کننده های نمایشگاه کتاب بود ضمن مفید خواند این نمایشگاه گفت: تقویت فرهنگ مطالعه یک امر ضروری در کشور است. ما باید یک تعلیمات فوق العاده را روی دست گیریم، به این معنا که تمام جریان های تعلمی و تحصیلی را فعال کنیم و زمان دروس را دوچند افزایش دهیم. به باور آقای مومند افغانستان از کشورهای اروپایی و همسایهها در ابعاد مختلف خیلی فاصله دارد. و گفت: اگر یک افغانستان مترقی بخواهیم باید تلاش کنیم تا تمام تمرکز خود را روی تعلیم و تحصیل نمایم. بی سوادی باعث همه بد بختی است و بدون تعلیم پیشرفت نا ممکن است. من به عنوان یک آموزگار از امارت اسلامی میخواهیم تا در این زمینه بیشتر غور و تلاش کند.
به گفته آقای مومند وضعیت در پوهنتونها زیاد قناعت بخش نیست و بیشتر فرار مغزها صورت گرفته است. مشکلات اقتصادی از هر طرف بیداد میکند. مشخصاً خیلی از استادان به دلیل مشکلات اقتصادی ترک وظیفه کرده اند.
شرین خان پنهاهی مسوول نمایشگاه انتشارات سعید گفت: برگزاری چنین نمایشگاهها به فرهنگ مطالعه کمک زیادی میکند و جوانان بیشتر به تحیصل رجوع خواهند کرد. ما میخواهیم که اینگونه نمایشگاه باز هم برگزار شود.
وی گفت: مشکلات عمده کتاب فروشی و انتشارات، قلت فروشات است. به خاطری که وضعیت اقتصادی مردم خوب نیست. سال که گذشت ما در مقیاس به سالهای قبل از آن خیلی اندک چاپ داشتیم و فروشات ما نزدیک به نود درصد کاهش یافته است. بناً از حکومت امارت اسلامی میخواهاهيم که در خصوص تحصیلات جوانان تلاش کند و برای جوانان زمینه های کاری را فراهم نماید که بدون شک تاثیرات مثبت کار روی کتاب و کتابفروشی هم دیده خواهد بود.
در همین حال، کتال نژند یکی دیگر از فروشنده های کتاب در شهر کابل که در این نمایشگاه نیز شرکت کرده بود، ضمن قدر دانی از این اقدام وزارت اطلاعات وفرهنگ مشخصا ریاست کتب بیهقی گفت: نمایشگاه خیلی عالی و فراتر از انتظار ما بود.
وی در یک تعریف کلی تصویر نه چندان مناسب از وضعیت کتاب و کتابفروشی در افغانستان بیان کرده گفت: وضعیت کتاب و کتابفروشی زیاد تعریف ندارد و اینده چندان روشن از آن متصور نیست. چون اقتصاد مردم شکننده است و آنهای که کتابخوان اند پول ندارند و آنهای که کمابیش پول دارند کتاب نمیخوانند. به اطمینان گفته میتوانیم اگر فرهنگ مطالعه نهادینه و فراگیر شود مشکلات یکی پی دیگر بر طرف خواهد شد و جامعه سالم و پویا خواهیم داشت.
غوث الدین کمالزاده مدیر عمومی فروشات و مسوول نمایشگاه ریاست بیهقی هم چنین نمایشگاه امسال را متفاوت عنوان کرده و بیان داشت: در این نمایشگاه تفاوت های زیادی احساس میشد و یکی از آن تفاوتها تعداد گسترده پر شور مردم نسبت به گذشته بود. در سه روز گذشته بازدید کننده های زیادی از این نمایشگاه دیدار کردند، حتی جای برای تردد نبود.
وی گفت: در این نمایشگا کتابهای مختلف با عناوین گوناگون به نمایش گذاشته شده بود. اما به خاطر ماه مبارک رمضان کتابهای دینی بیشتر به نظر میرسید. وی افزود که ریاست کتب بیهقی در جنب این نمایشگاه کتابخانه بیهقی را نیز که از چهار سال بدینسو غیر فعال بود دوباره فعال کرد.
قابل یاد آوری است که این نمایشگاه روز نخست سال جاری به مدت سه روز در قلب شهر کابل، مکان موسوم به«ده افغانان» برگزار شد و دست کم روزانه صدها بازدید کننده از اقصا نقاط شهر کابل از آن دیدن کردند.