جایگاه پولیس متعهد و خدمت گار در دین مقدس اسلام

مقدمه
الحمد لله رب العالمین و الصلاة والسلام علی سید المرسلین و امام المتقین، نبینا محمد و علی آلهِ أصحابه أجمعین دین مبین اسلام نام یک نظام کاملی است که بخاطراصلاح عقاید،افکار، اخلاق،اعمال، روش ومنش انسانهای روی زمین دساتیر روشنی را به ارمغان آورده و جوابگوی همۀ نیازهای او میباشد. ازطرف دیگراگراندکی دقت صورت گیرد ثابت میگردد که محافظین اصلی وپاسداران واقعی این اهداف عالی، پولیس ملی میباشد. ازینکه منسوبین پولیس ملی امارت اسلامی افغانستان بهترین فرزندان اصیل ومسلمان این سرزمین اند که بخاطراعلاء کلمۀ حق وحفظ جان، مال، ناموس وشرف مردم برعلیه هرنوع مفاسد، صادقانه مبارزه میکنند. از این رو یک پولیس مسلمان خود را در ترازوی قرآن سنت وسیره سلف صالح به سنجش بگیرد. تا باشد که باسلاح عقیده، ایمان، اخلاق و سایر تجهیزات نظامی درانجام وظایف خود در مقابل دشمنان وطن موفق ببارآیند.
تاریخچه پولیس در اسلام: در تاریخ اسلام، برای اولین بار، در زمان خلافت حضرت عمر(رض) گروهی به نام( شرطه) عهده دار امور انتظاماتی شدد که رئیس آنها(صاحب الشرطه) نامیده می شد. کار این گروه اجرای احکام شرعی و دستوری های والی، تعقیب مجرمان و تبهکاران وسپردن آنان به دست عدالت بود.سازمان شرطه تابع قوۀ قضاییه (حاکم شرع وقت) بود.همچنین تحقیقات مقدماتی از مجرم. و گردآوری مدارک جرم وتحقیق از شهود به عهده دستگاه شرطه بود و اگر جرم مشهود می شد یعنی افراد شرطه کسی را در حال مستی یا سرقت یا قتل آشکارمی دیدند،گزارش شرطه به قاضی، حجت شمرده می شد. (العسس) سازمان دیگری در عهد حضرت عمر(رضی الله عنه) بود که بطور شبانه روزی از شهر ها و راه ها مراقبت کرده، از و قوع جرایم جلوگیری می کرد.
با آغاز خلافت حضرت علی، (بیت المظالم) به وجود آمد و به فرمان این حضرت هر کس که خود را مظلوم پنداشته،از کسی شکایتی می داشت، می توانست ضمن نامۀ تقاضای رسیدگی کند و حضرت شخصاً به چنین شکایاتی رسیدگی کرده، احکام عادلانۀ اسلامی را جاری می کردند.از منابع اسلامی بر می آید که تأسیس دیوان (شرطة الخمیس) به دست حضرت علی(ک) بوده است.(ضابط) اسم دیگری این سازمان بود. مشهوراست که ضابطان یا اعضای شرطة الخمیس را نظامیانی تشکیل می داده اند که به عدالت شهره بودند.حضرت علی (ک) برای این منصب ارزش زیادی قایل بود و نخستین کسی که به عنوان ریِس شرطة الخمیس منصوب شد (حبیب ابن مالک یر قوعی) نام داشته است. در صدر اسلام و دوران حکومت حضرت علی منصب شرطة الخمیس اهمیتی بالاتر از وزیر داشت.
از دیگر مناصبی که در عصر حضرت علی ایجاد شد، منصبی به نام (احراس) بود که در فرمان آن حضرت به (مالک اشتر) والی مصر از آن یاد شده است.(احراس) به معنای نگهبانان ویژه و شخصی والی، امیر و خلیفه بوده است. بدیهی است وظیفه نگهبانی مفهوم وسیع تری دارد که شامل وظایف حفاظت و جلوگیری از ارتکاب جرم از جمله سوء قصدنسبت به خلیفه، امیر ووالی است و این مقام در صورت وقوع جرم از سوی متهم، از حق گرفتاری،باز داشت موقت و تحقیقات بر خوردار می باشد که بعد ها منصب امیر حرس یا والی حرس به قوماندان امنیه شهر تبدیل می شود.
پولیس یعنی محافظ وپاسدار واقعی اهداف تشریع دین اسلام
اگراندکی به متون مؤثق دین اسلام برگردیم البته درمیابیم که آن پاسداران که لباس های عزت، شرف، حراست وپاسداری رابرتن کرده جانهای شیرین خویش رادرخطرافگنده بخاطرحفظ امنیت مردم شب ها ی طولانی نمی خوابند، انواع سردی ها وگرمی ها وسختی هارا باکمال شجاعت، شهامت ومردانگی تحمل نموده ازسرحد، ثغور،متن ومرزهای یک کشوروحکومت اسلامی حراست وحفاظت مینمایند البته اینها با این قربانی بزرگ که ازخود به نمایش گذاشتند درحقیقت ازهمان اهداف ومقاصد اساسی که دین مقدس اسلام بخاطرتحقق آن تشریع گردیده حراست وحفاظت مینمایند. زیرا تمامی علما ودانشمندان اسلامی اهداف ومقاصد تشریع دین اسلام را در پنج موارد ذیل خلاصه نمودند که عبارت ازحفظ دین، حفظ جان، حفظ مال، حفظ عقل وحفظ نسل میباشد. یعنی اسلام بخاطرتحقق بخشیدن به این اهداف پنجگانه آمده است. اماشکی نیست که یک فرد پولیس متعهد ومسلمان واقعی باقبول زحمات وتحمل خطرات ومشاکل گوناگون شبانه روزی ازجان، مال، آبرو،عزت، شرف، ناموس ودین مردم حراست ونگهبانی میکنند و بخاطر تأمین و تحقق امن ونظم عامه درجامعۀ اسلامی مبارزه می کند و در حقیقت همان اهداف تشریع دین اسلام را در جامعه اسلامی عملی می نمایند این جا است که قرآنکریم دفاع بر حق مبارزۀ صادقانۀ چنین فرزندان رشید، دلیر وقهرمان را ستوده می فرماید : (و اگر خداوند بعضی مردم را به وسیلۀ بعضی دیگر دفاع نمی کرد البته سراسر روی زمین فاسد می شد ولی خداوند صاحب لطف و احسان بس بزرگی است بر تمام جهانیان) (بقره»آیه» 25)
و در جای دیگری قرآنکریم چنین انسانهای متعهد را محافظین حیات ارزشمند و زندگی با سعادت بشریت خوانده می فرماید: (وهر که سبب زندگانی کسی شد پس گویا که همۀ مردمان جهان را حیات بخشیده است) (مایده»آیه2») اگر اندکی دقت شود در این آیات متبرکۀ قرآنی خداوند یکتایی لایزال پاسداران ( پولیس) واقعی سرزمین اسلامی را مدافعین بر حق جان، مال،آبرووعزت مسلمین خوانده دفاع،حراست،پهره داری، بیدارخوابی و مجاهدت آنها را سبب تحقق نظم، سکون وآسایش امت مسلمه قلمداد نموده است و تاکید دارد که صلح وامنیت، رشد ومدنیت، رفاه وسعادت درگرو دفاع ، قهرمانی و رشادت چنین انسانها می باشد.
فضایل حراست ونگهبانی درپرتوی احادیث نبوی(صلی الله علیه وسلم) :
1- از حضرت ابو ذر غفاری (رض) روایت است که او گفت ای فرستاده خدا!کدام عمل بهتراست؟ پیامبراسلام(ص) فرمودند:ایمان به خداوند (ج) و جهاد و کوشش درراه او (صحیح بخاری)
2- از حضرت انس (رض) روایت است که رسول الله (ص) فرمودند: همانا یک صبح و یک شب حراست و پهره داری در راه خداوند (ج) از دنیا و انچه که در آن است بهتر میباشد.(صحیح بخاری)
3- از ابو عبس عبدالرحمن بن جبر (رض) روایت است که رسو ل الله ( ص) فرمودند غبار آلود نشده قدم های بنده در راه خدا که آن را آتش مساس کند ( یعنی هر گاه گامهای بنده در راه خدا گرد آلود شود آتش دوزخ به آن نمی رسد) (صحیح بخاری)
4- از ابن عباس (رض) روایت است که گفت از رسول خدا (ص) شنیدم که فرمودند : دو چشم است که آن را دوزخ مساس نمی کند. 1- چشمی که از ترس خدا بگرید. 2- چشمی که در راه خدا پاسداری و نگهبانی نماید (جامع الترمذی)
5- ازفضاله بن عبید روایت شده که رسول الله(ص)فرمودند: عمل هرانسان بامرگش ختم میشودجزکسی که درراه خداوند(ج)پاسداری وحراست نماید زیراعمل اوتاروزقیامت برایش رشدونمو میکند وازفتنۀ قبردرامان میماند(سنن ابی داود)
شرح حدیث: مرابط (فی سبیل الله) کسی است که درمرزی ازمرزهای دولت اسلامی به وظیفه پاسداری وحراست مشغول باشد.
6- ازحضرت عثمان(رض) روایت شده که گفت: ازرسول الله(ص) شنیدم که فرمود:استقامت وپایداری یک روزه درراه خداازهزارروزدرماسوای آن ازمنزل هابهتراست (جامع الترمذی)
نتیجه گیری
در نتیجه باید گفت که یک پولیس مسلمان بخاطر انجام بهتر وظایف خویش باید نخست خود را به زیور علم، دانش، عقیده پاک وهمه ارزش های اسلامی آگاه وآراسته نموده و از انواع انحرافات پرهیز نماید تا بتواند دیگر افراد جامعه را از انجام رفتار غیر اسلامی ممانعت کند. زیرا دراکثرموارد درحکومت های گذشته انحراف عقیدتی واخلاقی باعث فساد، رشوه، شراب وقمار… در جامعه گردید، که خوشبختانه امروز در این مورد امارت اسلامی افغانستان اصلاحات خوبی را بمیان آورده است.
از طرف دیگربخاطرکه سروکار پولیس همیشه با مردم است. بنآ داشتن اخلاق نیکوبرای آنها ازمهمترین مسائل زندگی به شمار می رود. درکشورکه زیست مینمائیم دراثرچندین دهه اشغال، اختلافات فکری، سیاسی واجتماعی وغیره سبب آن شد که افراد جامعه وهمچنان منسوبین پولیس دچارمشکلات اخلاقی واجتماعی شده وبه انحراف اخلاقی روی آورند. که این امرسبب نا امنی وبی اعتمادی اکثرمردم جامعه نسبت به پولیس شده بود. بنابر این خواست امارت اسلامی افغانستان از همه اقشار جامعه وخصوصا ار منسوبین پولیس کشور نیز این است که به ارزش ها توجه از انحرافات واعمال غیر شرعی وجلوگیری نماید روی این ملحوظ یک پولیس مسلمان باید دارای قوی ترین عقیده، ایمان، اخلاق وعمل صالح باشد.
ترتیب کننده: پوهنیار عبادالله»صالح» استاد قوماندانی کالج ارتقاء ظرفیت.
فهرست منابع
قرآنکریم
1) بخاری-ابوعبدالله محمد بن اسماعیل البخاری«المولود»194»المتوفی»256 «هـ»صحیح البخاری چاپ مطبعۀ خیریه طبع اول سال طبع»1320»هـ»
2) ترمذی- محمد بن عیسی بن سورة ترمذی «209»-279»هـ»جامع الترمذی باشرح تحفة الاحوذی چاپ مطبعۀ دهلی سال طبع»1300»هـ»
3) ابو داوود سلیمان بن الا شعث .(1372) سنن ا بی داود، ج1، پشاور: مکتبه حقانیه.
4) قشیری-ابوالحسین مسلم بن الحجاج بن مسلم القشیری النیسابوری»204 «-261 «هـ»صحیح المسلم چاپ مطبعۀ دارالکتب العلمیه بیروت لبنان سال»1971»م»
5) یوسفی، محمدایوب (1394)، فلسفه‎ی مشروعیت جهاد در دین اسلام، مطبعه‌ی ریاست طبع و نشر پولیس.

پوهنیار عبادالله صالح