چکیده : از آن جایی که به این مسأله پرداخته شد پناهنده گی یک موضوع حقوقی بوده ومطابق ماده های 14 اعلا میه جهانی حقوق بشروماده 12 اعلا میه حقوق بشراسلا می هرانسانی می تواند وحق دارد که درشرایط خاص به منظورحفظ حیات وآزادی شان به هرکشوری که می خواهد درخواست پناهنده گی بدهند. وهیچ نوع ممانعت دراین زمینه ازلحاظ حقوقی وسیاسی درمورد پناهنده گان وجود ندارد. بنابرآن درمورد حقوق پناهنده گان مسئله که مطرح می شود این است که داشتن هرحقی موجب یک سلسله تکالیف نیزمیشود. درصورتیکه پناهنده گان ازرعایت قواعد ومقررات به منظوربرخوردارشدن ازحق پناهنده گی سرپیچی نماید دراین صورت کشورپناه دهنده ( میزبان ) حق وصلاحیت این مسئله رادارا است که درخواست پناهنده گی شخص را مسترد وشخص پناهنده را ازکشورخویش اخراج نماید.
اصطلاحات کلیدی : پناهنده، کنوانسیون، سرزمین، قواعد، بین الملل.
مقدمه: پد یده مهاجرت ازدوران ها وگذشته های خیلی قدیم میان انسان ها وجوامع بشری وجود داشته وهرمملکت وجامعه بادرنظرداشت باورها، دیدگاه ها وفرهنگ خود راهکار واندیشه درمورد پناهنده گی داشته ودر عصر حاضر هم زنده گی اجتماعی حالت پیچیدی داشته فکر واندیشه حمایت وهمکاری با همنوعان در سطح بین المللی ارزش مهم واساسی پیدا کرده است. این فکر واندیشه در سطح تمام کشورها توجه وعلاقمندی افراد را نسبت به خود جلب کرده ودراین زمینه بمنظورحق پناهنده گی مهاجرین که بنابرمشکلات سیاسی، نظامی، اجتماعی، وفرهنگی تقاضای پناهنده گی را بخاطرحفظ جان ومال شان داده اند. بنآ بمنظورحق پناهنده گی وشرایط پذیرش مهاجرین به عنوان پناهنده یک سلسله قواعد واسناد بین اللملی وضع گردیده است تادرروشنای این قواعد واسناد به وضعیت اشخاص منحیث پناهنده رسیدگی لازم صورت گیرد.
گفتاراول : کلیات
جزاول : پناهنده گی درلغت : آنکه به کسی یا چیزی پناه ببرد.
پناهنده گی ازنظراجتماعی : کسی که بخاطررواج تعصب دینی یا اجتماعی یا نا امنی وجنگ درمیهنش به کشوری دیگری پناه ببرد.
پناهنده گی ازنظرسیاسی : کسی که بخاطرمبارزه سیاسی ومخالفت باحکومت کشورش به کشوری دیگری پناه می برد. پناهنده کسی است که به علت ترس موجه ازاینکه به علل مربوط به نژاد، مذهب، ملیت، یا عضویت دربرخی ازگروه های اجتماعی یاداشتن عقیده سیاسی تحت شکنجه قرارگیرد ویا به علت ترس مذکورنمی خواهد خودرا تحت تابعیت آن کشورقراردهد. یادرصورتیکه فاقد تابعیت است وپس ازچنین حوادثی درخارج ازکشورمحل سکونت دایمی خود بسرمیبرد نمی تواند یا به علت ترس مذکورنمی خواهد به آن کشوربازگردد. بادرنظرداشت تعریف فوق پناهنده کسی است که اولآ به دلیل ترس ازتعقیب ونیزنجات جان مال وآزادی خود به کشوری دیگری پناهنده میشود. دوم عنصراساسی درپناهنده گی ترس موجه ازتعقیب وآزاراست.
جزدوم : تفاوت میان پناهنده ومهاجر
بند اول پناهنده : پناهنده به شخصی گفته میشود که جان وحیات شان درخطر است وبخاطر ترس از آزار، اذیت، وشکنجه گروه های مخالف سیاسی بمنظور حفظ حیات وجان خویش ناگزیرهستند که تا دریک کشور امن پناه ببرند ومطابق اسناد بین المللی حق دارد هرکشوری درخواست پناهنده گی دهند.
بند دوم مهاجر : مهاجرعبارت ازشخص یا اشخاص است که بمنظور بهبود وضعیت زندگی، تجارت، زندگی مرفه، کسب تحصیل وغیره به یک کشوری سکونت اختیار مینماید درحالیکه هیچ نوع تهدیدی علیه جان، مال، دارای، حیثیت وآبروی شان مطرح نیست.
گفتاردوم
جزاول : بررسی حق پناهنده گی دراسناد بین المللی
مواد کنوانسیون و سایر اسناد بین المللی شامل افراد بسیاری که به دلیل اغتشاشات داخلی یا تجاوز کشور خارجی و نیز به دلیل عدم تامین امنیت جانی، مالی و حیثیتی به کشورهای همسایه خود پناهنده می شود.
سوالی که ممکن است مطرح شود این است که پس چه کسانی یا نهادهایی مسئولیت کمک رسانی به این پناهنده گان و ستمدیده گان را دارند.
ثانیاً بررسی اعلامیه حقوق بشر اسلامی مصر و همچنان باورها و ارزش های اسلامی ودینی این نکته را روشن میسازد که هر مظلوم که خواهان همکاری و پناه جویی باشد هر فرد مسلمانی بویژه دولت اسلامی موظف به پناه دهی و همکاری با او است همان گونه که پیشتر اشاره شد در ماده 12 اعلامیه حقوق بشر اسلامی آمده است که ( هر انسانی برطبق شریعت حق انتقال و انتخاب مکان برای اقامت در داخل یا خارج از کشور را دارد در صورت تحت ظلم قرار گرفتن می تواند به کشور دیگری پناهنده شود و بر آن کشور پناه دهنده واجب است که با او مدارا کند تا اینکه پناه گاهی برایش فراهم شود.
جزدوم : اساسی ترین حقوق پناهنده گان به اساس اعلامیه جهانی حقوق بشر
1 – بر خورداری از تمام حقوق و آزادی ها،
2 – حق زندگی و امنیت شخصی،
3 – منع هر گونه شکنجه و رفتار خلاف شئون بشری،
4 – برابری همه افراد بشر در برابر قانون،
5 – حق عبور و مرور و انتخاب آزادانه محل اقامت،
6 – داشتن حق کار و حرفه، و
7 – حق بهره مندی از آموزش و پرورش تا مرتبه عالی آن
نتیجه گیری: سازمان ملل و مجامع کشورهای مختلف قطعنامه ها، میثاق ها و اعلامیه های متعددی را در دفاع از حقوق پناهنده گان تصویب کرده اند که مورد پذیرش بسیاری از کشورهای جهان قرار گرفته است افرادیکه به دلایلی از سرزمین خود رانده یا مجبور به ترک آن می شود در اندیشه جهانی و نظام حقوق بین المللی از مزایا و حقوقی برخوردار اند بنابر این از جهت نظری و حقوقی مشکل آواره گان مورد توجه جامعه بین المللی قرار گرفته است اما حقوق و مقررات پناهنده گی به دلیل نداشتن پشتیبانه اجرایی از جهت عملی و اجرایی با مشکلات جدی روبرو است به گونه که کشورها با توجه به مصالح و منافع ملی خود با پناهنده گان برخورد نموده و گاهی مسایل حقوقی تحت تاثیر مسایل سیاسی قرارمی گیرد از اینرو پناهنده گان در بیشتر کشورها با سختی و دشواری های متعددی مواجه هستند.
پشنهادات
1 – تمام اشخاص که درخواست پناهنده گی میدهند باید دلایل موجه ومستند حین درخواست پناهنده گی باخود داشته باشد.
2 – درخواست پناهنده گی صرفآ بخاطرنجات جان حیثیت وعقیده سیاسی شخص باشد نه منظوردیگر.
3 – شخص پناهنده ناگزیراست باید تمام قوانین ومقررات کشورمیزبان را بدون قید وشرط رعایت کنند.
4 – هیچ کشورپناه دهنده برخلاف کنوانسیون های بین المللی حق ندارد که بدون موجب درخواست پناهنده گی شخص را نادیده بگیرد ویا رد نماید.
5 – کشورپناه دهنده مطابق اسناد بین المللی با پناهنده رفتارعملی نماید اما اکثرآ کشورها بنابرعوامل سیاسی، نظم عمومی وحفظ امنیت ملی شان با پناهنده گان رفتارسو مینماید بنآ به هرقیمت که میشود باید بخاطرحفظ جان وآ زادی پناهنده گان شرایط درخواست وپذیرش پناهنده گان را ساده وآسا ن وضع نماید.
6 – تمام اشخاص منحیث پناهنده درهرکشورکه زیست وزندگی مینماید ازتمام حقوق وامتیازات ازقبیل حق آزادی، حق رفت وآمد وانتخاب محل اقامت، حق کاربادست مزد وسایرحقوق که درقواعد واسناد بین المللی تصریح گردیده است بصورت عملی برخوردارگردد.
منابع ومآخذ
1 . اعلامیه جهانی حقوق بشر، دهم دسامبرسال 1948م
2 . بیانیه جهانی حقوق انسان دراسلام 19 سپتامبر1981م
3 . کنوانسیون ژنووضعیت پناهنده گان سال 1951 م
4 . لغت نامه معین
https:// LaiLyafganistan.com . 5
https : // hawzah.net . 6
http://.www.ensani.ir . 7
پوهیالی څارمن نجیب الله ارشد
