مقدمه:
رشته عکاسی رشته ای است که شخص علاقمند، با دیدگاه های مختلف به عکاسی چه از لحاظ نظری چه از لحاظ علمی با آنها آشنا می شود. یعنی تاریخچه عکاسی را یاد می گیرد و با تکتیک استفاده از عکاسی بلدیت حاصل می نماید.
فوتوگرافی: فوتوگرافی یک لفظ یونانی بوده ومشتق ازدوکلمه فوتونور» گرافی «نوشتن یا رسم کردن میباشد.
قبل ازاینکه مشخصاً درباره فن عکاسی توضیحات بیشترارایه گردد بهتراست ازعکاسی جنائی یک تعریف مختصر گردد.
عکاسی جنائی: عبارت ازسیستم علمی است که با استفاده ازمیتودهای مختلف درجمع آوری، تدقیقات آثاروعلایم بمقصد توضیح آن ودر نتیجه برای جلوگیری ازجرایم بکاربرده می شود.
عکاسی وسیله ای برای بهتر دیدن است وزبانی است که نیاز به مترجم ندارد دادن واقعیتهاست وقادراست زمان را منجمد کند. عکاسی یکی از فنون اولیه در تحقیقات جنائی است که در اثبات ارتکاب یک جرم وپیگیری آن کمک می کند. مشاهده عکس توسط کارشناس، کار آگاه وقاضی درحقیقت نگریستن به محل واقعه اززوایای متفاوت است.مهمترین هدف عکاسی ازمحل واقعه جرم، ضبط وثبت دائمی محل است تصاویری که بلافاصله با رعایت فنون متناسب برای بازسازی کامل محل واقعه جرم گرفته می شوند. مدارکی حقیقی و کاملاً قابل استناد هستند. بناءً به اظهارات وکسلر: عکسهای محل واقعه جرم سندی بصری ودائم از محل دست نخورده واولیه جرم است وآنچه را که توسط ماموران تحقیق دیده وجمعاوری شده .به تصورمی کشد. عکسها عناصر کلیدی درتحقیقات بعدی وجلسات محکمه به شمارمی روند. نگارنده دراین مقاله به بررسی ابعاد مختلف عکس درمحل واقعه جرم وتاثیرآن درمراحل پی جوی وقضای می پردازد.
عکاسی تقریبی:محل واقعه ازدوریا تمام ساحه اطراف آن تحت عکاسی قرارمی گیرد دراین نوع عکاسی ساحه وسیع آنطورایکه پولیس درابتدا ورود آنرا مشاهده می نماید طرف عکاسی قرارداده می شود. در این نوع عکاسی اکثراً ازعدسیه های دارای زوایای وسیع است استفاده می شود.
عکاسی منظروی: یا ساحه عمومی محل واقعه ازاین عکاسی جهت عکسبرداری اشیائیکه دارای ارتفاع زیاد می باشد استفاده می شود وبه چهارنوع است.
الف: عکاسی پانارام دایروی پانارام با تغییر جبهه.
ب: عکاسی پانارام خطی به یک خط وبا تعییرجبهه.
ج: عکاسی پانارام عمودی از بالا بطرف پائین.
د: عکاسی پانارام افقی ازپائین بطرف بالا درحالیکه شی یا محل واقعه بشکل وسیع بیکبارگی عکاسی شده نتواند درآنصورت ازاسلوب عکاسی پانارام استفاده می نمایند زیرا بصورت عموم درعکاسی پانارام شی، محل ویا مواد را به اجزا علیحده تقسیم وهرقسمت جزوارعکاسی می گردد، بعداً اجزا عکاسی شده را درپهلوی هم قرارداده یک پانارام عمومی بدست می آید وهمچنان درصورتیکه فاصله، طول وعرض اشیا اهمیت جنائی را داشته باشد درآنصورت ازاسلوب عکاسی با مقیاس استفاده می شود.
عکاسی اصلی مرکزی: دراین اسلوب ابتدا محل واقعه از چند جهت عکاسی گردیده وبعداً عکاسی از قسمت های مختلف محل واقعه بعمل آید. اشیا وآثارایکه درمحل واقعه موجود میباشد درمجموع تحت این نوع عکاسی قرارمی گیرد.
عکاسی تفصیلی: دراین نوع عکاسی جزئیات، آثاروعلایم مهم عکسبرداری صورت می گیرد. دراین نوع عکاسی وضع اصلی محل واقعه، وسایل وآثار جرمی تحت عکاسی قرارگیرد.ازعکاسی تفصیلی در حفظ آثار وعلایم جرمی و مخصوصاً قابل انتقال نباشد استفاده می گردد. باید تذکر داد که آثاروعلایم که درمحل واقعه موجود است درجریان مشاهده حتماً عکاسی گردد.
همچنان دروقت عکاسی ازمقیاس خط کش نیز استفاده می شود مخصوصاً آثار وعلایم ومدارک اثباتیه که دراثبات جرم اهمیت دارد.
عکاسی جسد: درمشاهده واقعه عکاسی جسد جزء اجراات مهم واصلی بوده که عکاسی جسد ازلحاظ بررسی جنائی دارای اهمیت بسزائی می باشد که قرار ذیل توضیح می گردد.
– شکل جسد را طور مکمل درمحضر مشاهده محل واقعه درج نمودن قدری مشکل است روی این علت آنراعکاسی می نمایند.
– جسد و وضع آن با تمام جزئیات وخصوصیات اطراف آن عکاسی شود.
– در موقع عکاسی جسد باید متوجه بود تا تمام آثار وعلایم از قبیل جراحات، لکه های خون، لباس، موی وغیره جسد ګونه آن دیده شده عکاسی گردد. چه با کمک عکس می توانیم تمثیل دوباره محل واقعه را بصورت بهتر آن ممکن سازیم وعکاسی اجساد در تثبیت مشخصات اشخاص مفقود الاثر نیز بی اهمیت نیست. بسیاری اوقات عکاسی جسد مجهول الهویه باعث دریافت هویت موصوف شده می تواند.
– جسد را باید بعد ازعکاسی ابتدائی دوباره آرایش نمود تا چهره اصلی آن معلوم شده بتواند بعداً از سه جهت یعنی روبرو، راست وچپ ازفاصله یک ونیم مترعکاسی گردد وهم در زمان عکاسی از جسد آثار وعلایم خون، جراحات به مقیاس بزرگتر باگذاشتن مقیاس عکاسی شوند.
عکس برداری نشان انگشت: چنانکه قبلاً هم شرح داده شد آثارانگشت پاستیک وآثار مرئی را می توان فوراًعکس برداری نمود ولی آثار نامرئی را باید ابتدا با وسایلی که ذکر شد ظاهر وبعد ازآنها عکس برداشت. باید توجه داشت درمواردی که پودر سفید برای زمینه سیاه بکار برده می شود خطوط انگشت برنگ سفید ظاهر خواهد شد.
امروزدونوع کاغذ فویل بکاربرده می شود که یکی فویل سیاه رنگ ودیگری فویل شفاف است ولی فویل شفاف ارزشمندی خاص خود را دارد زیرا ممکن است آنرامستقیماً در ویترین عکاسی بکار برد واز روی آن عکس های بزرگتر چاپ نمود.
وقتی فویل شفاف مصرف می شود بهتر است برای ظهور نشان انگشت پودر سیاه رنگ بکار برد زیرا رنگ سیاه درروی رنگ زرد روشن فویل بهتر نمایان می گردد. به طور کلی کاغذ های فویل را بیشتر باید در مواردی مصرف کرد که عکس برداری به عللی غیر ممکن باشد.
آزمایش آثاراتفاقی: پس ازاینکه آثار به ترتیبی که ذکر شد ظاهروبعد عکس برداری شدند برای تشخیص وتثبیت هویت صاحب آن فعالیت آغاز می گردد.
البته درهرموردی ممکن یک یا چند نفرمورد سوظن قراربگیرند ومقایسه اثر بدست آمده با انگشتان آنها برای تثبیت هویت کافی باشد اما عموماً مقایسه اثر یا نشان موجود درآثارانگشت منفرد قابل توجه است. درهردوحال ابتدا لازم است مشخص شود اثر بدست آمده متعلق به کدام دست وکدام انگشت شخص است.
نتیجه گیری:
ازتحقیق فوق به این نتیجه دست می یابیم که عکاسی درمحلات واقعات جرم از مهم ترین اهمیت خاص برخوردار بوده است که هرسند مهم که عکاسی می شود هیچ وقت تغیر نمی کند.
عکاسهای محل واقعه جرم درارگانهای ضبط قضائی څارنوالی ومحاکم خیلی مفید وموثراست زیرا ارگانهای مذکور، وکلای مدافع وقضات اغلباً محل واقعه را شخصاً ندیده وجود عکس برای روشنی ذهن آنها بوضع محل واقعه کمک زیاد خواهد نمود.
عکسهای محل واقعه جرمی بدون شک ازنظرروانشناسی نیزدرخود متهم واعضای محاکم تاثیر زیاد دارد زیرا منظره یک واقعه قتل را باهیچ زبان وقلمی بهتر از یک عکس روشن نمی توان مجسم نمود.
یک پولیس هرقدرهم که حافظه قوی داشته باشد. بازهم قادر نیست تمام جزئیات واقعه جرمی را که دیده به خاطر بسپارد ودراثر گذشت زمان نیز بتدریج قسمت قابل ملاحظه ومهم ازمشاهدات ابتدائی خود را فراموش می کند.
بنابراین عکس برداری ازمحل واقعه جرمی باعث می شود تا اشخاص مورد نظردرهرزمان که لازم باشد با ملاحظه عکسهای تهیه شده بتواند محل واقعه جرم را بطور کامل درذهن خود مجسم نموده وجزئیات فراموش شده را بخاطر آورند.
درمواقع ضروری ارایه عکس های تهیه شده از محل واقعه جرم در محاکم تاثیر مثبت راجع به تشریح واثبات چگونگی وقوع جرم نموده وجلب توجه قضات را برای صدورحکم عادلانه می نماید.
ازمواقعی که پس از گذشت مدتی از زمان وقوع جرم لازم باشد محل واقعه دوباره تمثیل شود عکس های تهیه شده قبلی کمک فوق العاده به احیا دوباره و دقیق محل واقعه جرم می نماید.
منابع:
انتشار کار آگاه پیاپی۶ بهار ۱۳۸۸ نویسنده غلام محسین بیابانی.
پوهنیار سمونوال حفیظ الله نایل آمر دیپارتمنت کریمنال تخنیک وطب عدلی سال ۱۳۹۴
پوهیالی سمونمل ذبیح الله ناظمی استاد دیپارتمنت علوم جنائی اکادمی پولیس سال ۱۳۸۷.
پوهنیار مل پاسوال عبدالمنال همدل مبانی تحقیق بهار ۱۳۹۴.
پوهیالی سمونمل محمد ناصر مقصودی / استاد دیپارتمنت کریمنالستیک وطب عدلی
